گهیځ
گزارشگر : نثار احمد عزیزی
در عصر امروزه یکی از چالش های بزرگ در سراسر جهان آتش‌سوزی هایی می باشد که عده ی از مردم کره زمین را به ستوه آورده است.طبق معمول وقوع آتش‌سوزی در سراسر جهان گونه ها و علت های مختلف دارد از جمله شماری از کشور های اروپایی که با منظره های طبیعی و جنگلات سبز میلیون ها تن را از سراسر جهان به خودش می کشاند، گاه ناگاه با این گونه آتش سوزی ها در جنگلات خود روبرو اند.
به همین‌‌گونه در برخی از کشور های آسیایی و افریقایی، آتش‌سوزی های گسترده در بین جنگلات شان به دلیل موج گرمای بیش از حد واقع می شود که در اکثر اوقات مهار نمودن این آتش‌سوزی ها از توان اداره های محلی و حتیٰ از توان دولت ها نیز بالا می باشد.
اما آتش‌سوزی ها انواع دیگری نیز دارد که آتش‌سوزی در خانه های مسکونی در اثر بی توجهی افراد و یا شارتی لین برق، حریق بالون گاز در آشپز خانه، آتش‌سوزی در فابریکه ها و شرکت های بزرگ بنا بر دلایل مختلف، آتش‌سوزی در ذخایر نفتی و غیره که به وقوع پیوستن آن در کنار خسارات هنگفت مالی، تلفات جانی نیز در پی می داشته باشد.
در کنار کشور های بزرگ و کوچک جهان افغانستان نیز یکی از کشور های است که با به وقوع پیوستن آتش‌سوزی ها در منازل مسکونی و مارکیت های تجارتی، ده ها تن جان خود را از دست می دهند و میلیارد ها افغانی سرمایه بازرگانی افراد و شرکت ها از بین می رود.
این که علت این آتش سوزی ها در بازار ها و مارکیت های بزرگ تجارتی در کشور ما چیست، این جا روی علل وقوع این آتش‌سوزی ها و راه های جلوگیری از آن از دید کارشناسان و اهل بازرگانی به بحث خواهیم پرداخت.
علل و عواقب آتش‌سوزی در بازار های کشور:
اکثریت حادثات حریق در جهان چه در منازل مسکونی و چه در مارکیت های بازرگانی از اثر بی توجهی انسان به وقوع می پیوندد و کشور ما هم از این موضوع بی بهره نیست. استاد ظاهر بهزاد یکی از اساتید پوهنتون در شهر کابل علل های وقوع حوادث حریق در مراکز تجاری کشور را این گونه بیان می کند:” سه عامل عمده باعث می گردد تا حوادث حریق در مراکز تجارتی افغانستان و کشور های رو به توسعه اتفاق بیافتد، عامل اول کهنه بودن مراکز تجارتی، عامل دوم نبود ستون اطفای حریق در این مراکز تجارتی و عامل سوم گاه نا گاه شارتی لاین ها یا وسایل برقی نیز باعث این گونه حریق ها می گردد.”
از سوی دیگر به اساس معلومات منابع خبری، افغانستان نیز یکی از کشور های است که در اثر آتش‌سوزی های سالانه ده ها تن جان خود را از دست میدهند .و در کنار این امر، آتش‌سوزی های اخیر در بعضی مارکیت های کشور اگر تلفات جانی هم نداشته، خسارات هنگفت مالی آن مردم و بازرگانان ما را شدیداً متأثر ساخته است که چند نمونه آن را در این سطور تذکر می دهیم:
- آتش‌سوزی مهیبی که بتاریخ ۱۸ سرطان سال ۱۴۰۲ خورشیدی در بازار عمومی تیل فروشی کندهار به وقوع پیوست که این رویداد آتش‌سوزی در کنار خسارات هنگفت مالی، تلفات جانی نیز در پی داشت.
- رویداد های آتش‌سوزی بتاریخ ۲۴ حوت سال ۱۴۰۲ در بازار ولسوالی خاص ارزگان ولایت ارزگان و واقعه ۳۱ جوزای سال جاری( ۱۴۰۳ خورشیدی) که در ساحه “چهار سوق” شهر هرات در یک تانک تیل به وقوع پیوسته بود و در کنار زیان های هنگفت مالی شماری از افراد زخمی شده و عده ی نیز جان های خویش را از دست دادند.
- وقوع آتش سوزی که در برج عقرب سال ۱۳۹۷ خورشیدی خیرخواه مارکیت واقع جاده نادر پشتون شهر کابل که باعث وارد شدن خسارات هنگفت مالی به مالکین فروشگاه های آن مارکیت گردید.
- وقوع دو مرتبه آتش سوزی در مراکز تجارتی اباسین زدران و احمدی واقع میرویس میدان که هردوبار خسارات هنگفتی به دوکانداران این مارکیت ها وارد کرد.
- وقوع آتش سوزی و حریق شدن در حدود سی باب دوکان در مندوی شهر کابل در برج قوس ۱۳۹۴ خور شیدی که خسارات هنگفتی به شهریان و دوکانداران این مارکیت وارد گردید.
به همین گونه وقایع دیگری که ذکر همه شاید ضروری نباشد وجود دارد که طی چند سال اخیر مارکیت های بازرگانی ما در شهر کابل و ولایات کشور در اثر حریق تباه شده و بازرگانان همه دارایی خود را در آن از دست داده اند.
دلایل و عوامل شایع در این آتش سوزی ها:
یکی از معمول ترین علت های حریق و آتش سوزی ها در این مارکیت های تجارتی بی‌احتیاطی افراد می باشد که اکثریت حوادث آتش سوزی ها در مراکز بزرگ و کوچک تجارتی، شارتی برق، استعمال دخانیات و در برخی موارد تصادفات و نقص های فنی در ماشین ها و غیره می باشد چنانچه دیده می شود اکثراً استعمال نا مناسب وسایل الکترونکی یا برقی منجر به این آتش سوزی ها می شود. از سوی دیگر آنگونه که دیده می شود آمار وقوع آتش‌سوزی در مارکیت های تجارتی نسبت به وقوع آتش‌سوزی در جنگلات و محل های نگهداری محروقات از جمله تیل و گاز در افغانستان بیشتر می باشد.
به گونه مثال: آتش‌سوزی در سرای حاجی رحمت الله در مرکز ولایت کندز که به تاریخ ۷ عقرب ۱۴۰۲ به وقوع پیوست که بدبختانه در اسرع وقت مهار نشد و سرحد آن به اطراف این سرای سرایت کرده و بخشی نماینده گی کندزکابل بانک، بخشی از نماینده گی پشتنی بانک در آن ولایت و یک کلینیک صحی را نیز طعمه خود ساخت.
همچنان در ۲۷ جوزا ۱۴۰۲ بر اثر وقوع آتش‌سوزی در یک مارکیت تجارتی به نام مارکیت تجارتی قصر هرات که در حدود بیش از ۱۰۰ دکان با تمام اموال موجوده شان حریق شد که طبق ادعای مالکین مارکیت میلیون ها دالر خساره به آنها وارد گردید. به همین گونه در ماه جدی سال گذشته خورشیدی( ۱۴۰۲) در بزرگترین مرکز تجارتی واقع در قلب شهر کابل( مرکز تجارتی داود زی) آتش‌سوزی به وقوع پیوست که خسارات هنگفتی در پی داشت.
استاد ظاهر بهزاد وقوع اینگونه حوادث حریق در مراکز تجارتی کشور را به زیان اقتصاد کشور دانسته و می گوید هر قدر که میزان آتش‌سوزی در مراکز تجارتی بیشتر گردد به همان اندازه پول سرمایه گذاران افغان حدر می رود و ضایع می شود و سرمایه گذاران یکی از راه های بدیل برای سرمایه گذاری خویش را، ترک وطن می دانند، اما اگر تدابیر برای جلوگیری از وقع حادثات حریق در کشور بیشتر شود به همان اندازه ما و شما شاهد سرمایه گذاری های بیشتر در کشور خود خواهیم بود.
طبیعی است که اینگونه حادثه های حریق در سراسر جهان به وقوع می پیوندد اما به حدی که در افغانستان است، نه.
چنانچه احمد ریاض دوکاندار در یکی از مارکیت های تجارتی در ساحه میرویس میدان شهر کابل می گوید:” با آتش‌سوزی سال گذشته در “زدران مارکیت” تمام اموال موجوده نه تنها در دوکان ما بلکه اموال اکثریت دوکان ها در این مارکیت از بین رفت.”
همچنان “رافع” که یکی از متضررین آتش‌سوزی در خیر خواه مارکیت واقع جاده نادر پشتون شهر کابل در این رابطه از بی توجهی مسؤلین در دوره جمهوریت شکایت داشته و می گوید که هیچ یکی از مسؤولین این مرکز تجارتی و نه هم ازمسؤولین حکومتی اقدامی جدی در راستای جلوگیری از این حادثه نکرد. وی می افزاید بی توجهی مالکین دکاکین و مسؤلین مربوطه باعث وارد آمدن خساراتی به اندازه میلیارد ها دالر شد.
احمد ایاز یکی از باشنده گان دیگر شهر کابل که از آتش سوزی در مراکز تجاری متضرر شدنه در این مورد می گوید:” اگر حکومت در راستای جلوگیری از حادثه های حریق در مراکز تجارتی اقدامی نکند ما مجبور می شویم که در بیرون از کشور سرمایه گزاری نماییم.”
راه جلوگیری از این گونه حوادث:
در مورد جلوگیری از این گونه حریق ها و وارد نشدن خسارات به سرمایه گذاران و بازرگانان استاد ظاهر بهزاد یک تن از استاتید پوهنځی اقتصاد و کارشناس مسایل بازرګانی به این نظر است که دولت می تواند با افزایش مرکز های آتش نشانی یا اطفائیه تا حدی از وقوع اینگونه آتش‌سوزی ها جلو گیری نماید.
وی می افزاید که دولت برای پیشگیری از وقوع این نوع حادثات دو راه را در دسترس دارد، یکی این که دولت با افزایش مراکز آتشنشانی (اطفائیه) در در پایتخت و ولایات کشور جلو این گونه حوادث را بگیرد و دوم اینکه دولت باید مالکین مراکز تجارتی را که جدیداً اعمار می شوند، ترغیب نمایند تا این مراکز تجارتی را با سیستم معیاری برق و سیستم آتش نشانی یا اطفائیه مجهز سازند.
از سوی دیگر در حالیکه اکثر مراکز بزرگ بازرگانی در شهر کابل چه قدیمی و چه جدیداً اعمار شده با سیستم اطفای آتش مجهز نیستند، برخی باشنده گان کابل شایعاتی را نیز دنبال می کنند که آتش سوزی در مراکز قدیمی تجارتی قصدی بوده و هدف آن از بین بردن تعمیرات سابقه و اعمار آن به شکل جدید می باشد. اما این ادعایی است که ثبوتی برای آن وجود ندارد. “پایان”