گهیځ
هفته گذشته در حالیکه در وهله نخست، وزیر امور خارجه ایران با سرپرست وزارت امور خارجه کشور ما از طریق خط تلیفون صحبت کرد و موضوع حقابه ایران از آب دریای هلمند را در میان گذاشت، دفعتاً آقای “ابراهیم رئیسی” رئیس جمهور ایران، ضمن سفرش به ایالت سیستان و بلوچستان آن کشور، بدون مقدمه و بدون در نظر گرفتن عرف و آداب دیپلوماتیک، به جانب افغانی تاخت و تاز کرد و تهدید کرد که اگر به گفته وی جانب افغانی “حقابه” ایران از آب دریای هلمند را در نظر نگیرد، بعداً حق شکایت را نخواهد داشت!
چنانچه در یک کلپ منتشره از ایشان در رسانه ها مشاهده می شود که با لحن تهدید آمیزی جانب افغانی را مخاطب قرار می دهد و می گوید: “می‌خواهم به حاکمان فعلی افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند!!! …به مسؤولین و حاکمان افغانستان اخطار می دهم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا در نظر گرفته تأمین کنند.”
هر چند این بار نخست نبود و قبل از این هم مقامات ایرانی در مورد به اصطلاح “حقابه” شان از دریای هلمند حرف های ته و بالای زیادی گفته اند ولی با لب و لهجه ای که آقای رئیسی این بار به آن پرداخت نه تنها در تاریخ روابط دو جانبه ایران و افغانستان کم سابقه می نماید، بلکه بر خلاف همه عرف ها و اصول دیپلوماتیک نیز شمرده می شود.
از سوی دیگر این تنها آقای “رئیسی” هم نبود که با غُر و فش بی پیشینه ی تهدید کرد که به گفته ایشان جانب افغانستان باید حق آن کشور از آب مشترک دریای سرحدی هلمند را بدهد، قبل از آن آقای کاظمی قمی، نماینده رئیس جمهور ایران در امور افغانستان و سرپرست سفارت این کشور در کابل نیز در همین خصوص گفته بود که مسأله حقابه هلمند از اولویت‌های اصلی تعامل آن‌ها با حکومت طالبان است و افزوده بود که در نظر دارند تا امسال در این زمینه راه حلی دسترسی پیدا کند.
آقای “قمی” موضوع جالب دیگری را نیز اشاره فرموده بودند و آن این که: “متخصصینی که هم اکنون در افغانستان هست کسانی اند که از دولت قبل مانده‌اند و این‌ها ارتباطاتی هنوز با مقامات پیشین دارندکه مورد ارتباط با بیگانگان هستند دارند.”.
توافقنامه عقد شده در سال ۱۳۵۱ خورشیدی میان موسی شفیق و امیرعباس هویدا، صدراعظمان آن وقت دو کشور نشان می دهد که در صورت کافی بودن آب هلمند، سالانه حدود ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب از دریای هلمند به ایران تعلق خواهد گرفت.
اما با بروز حواث طبیعی و خشکسالی های پیهم، طی کم از کم سه دهه اخیر، رسانه ها و مقامات ایران همیشه از نه ریختن آب به اندازه مشخص شده در معاهده به دریاچه “هامون” و آسیب پذیری مناطق سرحدی در ایالت سیستان و بلوچستان آن کشور از خشک سالی و کمبود آب، شکایت دارند.
این که در کشمکش روی “حقابه” ایران از دریای هلمند، کدام جانب برحق است و یا این که با توجه به خشکسالی های پیهم و کمبود آب در افغانستان و کشور های دور و نزدیک منطقه ادعای جانب افغانی در این مورد درست است یا زور گویی های مقامات ایرانی، بیشتر به یک بحث تخصصی و تقنینی نیاز دارد که نه این سطور گنجایش آن را دارد و نه هم این قلم به گونه فنی و تخصصی از عهده آن برامده می تواند.
اما آنچه در این جا مهم و قابل بحث است لهجه صحبت و زور گویی مقامات مختلف حکومتی ایران تا سطح رئیس جمهور آن کشور است که بدون در نظر داشت عرف های معمول و دیپلوماتیک و یا در نظر گرفتن روابط دو جانبه حکم صادر می کنند و به دُر افشانی می کنند.
این نخستین بار هم نیست که مقامات و دیپلوماتان ایرانی، بدون در نظر داشت عرف و آداب معمول و یا اندک احترام به ارزش ها و پیوند های دو جانبه، بر افغانستان و افغانها می تازند و با بکار گرفتن لهجه زور و تهدید می خواهند هر خواسته مشروع و نا مشروع خود را بر جانب افغان بقبولانند.
بلکه جانب ایرانی همیشه در مقابل افغانستان از اهرم های گونه گون فشار کار گرفته و از بدار آویختن و به گلوله بستن پناهنده گان بی بضاعت و بیچاره افغان در آن مملکت گرفته تا اخراج اجباری ده ها محصل و پناهنده افغان مقیم آن کشور و حتی مداخله صریح در امور سفارت افغانستان، هر تأکتیکی را آزموده اند.
اما چه بهتر است که آقای “رئیسی” و سایر سردمداران ایرانی، قبل از این که با لهجه بی ادبانه و خلاف همه موازین دیپلوماتیک به تهدید افغانها بپردازند، اندکی از تاریخ مبارزات افغانها آن هم کم از کم در این اواخر و محدوده یک قرن اخیر خود را با خبر سازند و پی ببرند کسان یا کشور های که خواسته اند با افغانها و افغانستان از راه زور پیش بیایند، با چه سرنوشتی از این خاک بیرون شده اند؟
آقای “رئیسی”، “عبداللهیان”،”قمی” و سردمداران دیگر جمهوری اسلامی اگر می خواهند عقب افتاده گی منطقه یی مناطق سنی نشین سیستان و بلوچستان را تحت پوشش کمبود آب رسیده از افغانستان، توجیه کنند، شاید تا حدی در این راستا، کامیاب باشند ولی این امر را هم نمی توان پنهان کرد که کاهش سرسام آور ارزش ریال ایرانی در برابر اسعار خارجی و دالر، وضعیت بغرنج اقتصادی در سراسر این کشور، سرکوب مسلسل قیام های مردم مناطق دارای نفوس اهل سنت، اغتشاشات مردمی در سراسر ایران، اعدام های جوانان نخبه اعم از شعیه و سنی و صد ها مورد دیگر چون ضعف، کاستی و موج گسترده نا آرامی داخلی، از چیز های نیستند که حاکمان قلدر بتوانند با تهدید های واهی به افغانستان، آن را توجیه کنند یا بپوشانند. والسلام
ـــــــــــــــــــــــ
برای اخبار بیشتر به کانال خبری تلگرام،تویتر، ویب سایت و صفحه فیسبوک ما بپیوندید ⬇️
Tel:
https://t.me/+Vy9GsPl90MY3NjVl
twitter:
Tweets by GaheezAgency
Web:
FB page:
https://www.facebook.com/Gaheez-News-105079805744164/