گهیځ
کابل/ګهیځ: امروز دوشنبه ( ۲۸ سنبله و ۱۹ماه سپتمبر میباشد) سویس، بازگرداندن پول‌های منجمد شده افغانستان را مشروط بر استقلال بانک مرکزی این کشور از نفوذ سیاسی کرده است
محمد شعیب رحیمی
قرار است بانک تسویه بین‌المللی سویس، ۵/۳ میلیارد دالر، از داراییهای توقیف شده افغانستان از سوی امریکا را دریافت کند. اما سویس با تاکید بر انتقال داراییهای توقیف‌شده افغانستان به بانک مرکزی این کشور، این اقدام را به استقلال بانک مرکزی افغانستان از نفوذ سیاسی مشروط کرده است.
وزارت خارجه‌ی امریکا در مورد ۳،۵ میلیارد دالری‌که تازه در مورد آن تصمیم گرفته شده است، گفته بود که به هیچ عنوان این پول‌ها به دست حک.مت طالبان نخواهد رسید، چون به‌گفته‌ی این وزارت این اداره بخش این راهکار مالی نیستند.
“ند پرایس” سخنگوی این وزارت گفته است، این پول هرچه زودتر از طریق «صندوق وجهی افغان» برای کمک با مردم افغانستان استفاده خواهد شد. همچنان افزود که افزون بر آزاد سازی این دارایی‌ها، امریکا تلاش‌ها را با بانک جهانی و بانک انکشاف آسیایی برای فراهم کردن کمک‌های بشر دوستانه یک میلیارد دالری به مردم افغانستان نیز آغاز کرده‌است.
شورای فدرال سویس در این خصوص اعلام کرده است؛ هدف از تشکیل صندوق افغانستان در بانک تسویه بین‌المللی در درازمدت، انتقال وجوه استفاده نشده به بانک مرکزی افغانستان است؛ اما این انتقال در صورتی امکان خواهد داشت که بانک مرکزی افغانستان نشان دهد که مستقل از نفوذ سیاسی حکومت موجود در این کشور است.
همچنان شورای فدرال سویس افزوده است، مسئولین این صندوق باید اطمینان حاصل کنند که بانک مرکزی افغانستان امکانات مناسبی را در راستای مبارزه با پولشویی و منابع مالی تروریزم اعمال کرده است و نظام نظارتی مناسبی دارد.
سویس تاکید کرده است: داراییهای افغانستان که قرار است به صندوق ایجاد شده در بانک تسویه بین‌المللی انتقال یابد، برای ارتقای ثبات اقتصادی در افغانستان و برای پرداخت بدهی این کشور به سازمان‌‌های بین المللی یا واردات برق استفاده خواهد شد.
این در حالیست که، بانک مرکزی افغانستان می‌گوید که این بانک به تعهدات بین‌المللی خود محکم است و مطابق به معیارهای بین‌المللی کار خواهد کرد. این تعهد بانک مرکزی افغانستان، بعد از آن تکرار شده است که شورای فدرال سویس برای انتقال دارایی‌ها به بانک مرکزی افغانستان شرط گذاشته است. در همین حال عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه در کابل تصریح کرده است که نمایندگان آنها طی گفتگوهای دوجانبه با آمریکا، استقلال و حرفه‌یی بودن بانک مرکزی افغانستان را ثابت کرده و وجود نظارت شخص سوم بر مبارزه این نهاد با پولشویی و عدم تأمین مالی تروریزم را نیز پذیرفته اند.
از سوی دیگر، بانک مرکزی افغانستان با تأکید بر استقلال خود به عنوان یک نهاد مالی اعلام کرده است که این بانک برمبنای قوانین و معیارهای پذیرفته شده جهانی، فعالیت‌های خویش را به پیش می‌برد و به تعهدات جهانی خود به ویژه در عرصه مبارزه با پولشویی و مبارزه با منابع مالی گروه‌های جنایتکار پایبند است.
در همین حال شماری از افراد در کابل در اعتراض به اقدام اخیر ایالات متحده در خصوص داراییهای توقیف شده افغانستان٬ راهپیمایی کردند.
شاهد الله دانشجوی دانشگاه کابل و از اشتراک کننده گان این تظارهرات می گوید :” ما این‌جا جمع شده‌ایم چون آمریکا پول‌های ما را مصادره کرده است و ما می‌خواهیم که ایالات متحده این پول‌های منجمد شده را آزاد کند، زیرا ۹۶ در صد مردم افغانستان امروز در فقر زندگی می‌کنند.”
مظاهره کننده ها شعار می دادند که این کشور برای رسیده گی به مشکلات اقتصادی خود٬ به پول‌های خود نیاز دارد.
مچنان بعضی از مظاهره کننده ها شعار میدادند که آمریکا حقوق بشر را زیر پا گذاشته، پول ملت افغانستان را منجمد کرده است و این مردم پول افغانستان را می‌خواهند.
بررسی های بانک جهانی که اواخر سال گذشته انجام شد، نشان داده است که ۷۰ درصد افغان‌ها قادر به مهیا کردن نیازمندی‌های روزمره ی غذایی شان نیستند، در حالیکه این رقم چند ماه پیش از مسلط شدن تحریک طالبان بر افغانستان ۳۵ درصد بود.
پس از آنکه نظام جدید در ۱۵ اگست سال ۲۰۲۱ بر افغانستان مسلط شد، امریکا حدود هفت میلیارد دالر، دارایی بانک مرکزی افغانستان را که در بانک ذخایر فدرال امریکا موجود بود، منجمد کرد و بحران شدید اقتصادی و بشری دامن‌گیر افغانستان شد.
جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا به تاریخ (۲۲ دلو سال گذشته خورشیدی) با امضای یک فرمان اجرایی جواز استفاده از ۳.۵ میلیارد دالر از این دارایی‌ها را برای رسیدگی به بحران بشری و اقتصادی در افغانستان صادر کرد و دستور داد تا بیش از ۳.۵ میلیارد دالر دیگر داراییهای بانک مرکزی افغانستان در امریکا باقی بماند تا در مورد ادعاهای قربانیان حملات ۱۱ سپتمبر سال ۲۰۰۱ محکمه فیصله کند. اما یک قاضی امریکایی سفارش کرد که قربانیان حملات ۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱ مستحق دریافت غرامت از داراییهای منجمد شده بانک مرکزی افغانستان نمی‌باشند.
مسئله منجمد شدن اضافه از نو میلیارد دالر از داراییهای افغانستان، که پشتوانه بانکی پول افغانی است، به یک مسئله بحث برانگیز در جریان یک سال گذشته تبدیل شده و امریکا با تسلط دوباره تحریک طالبان، بر افغانستان، این مقدار پول افغانستان را منجمد کرده است.