گهیځ
چرا قسمتی از کمک ها در پروژه های زیر بنایی و شغل آفرینی خرچ نمی شود؟
گزارش از : نثار احمد عزیزی
اداره هماهنگی کمک های بشردوستانه سازمان ملل متحد (اوچا) می گوید که کمک های بشر دوستانه که در سال ۲۰۲۲ از سوی شرکای امور بشر دوستانه، به نزدیک به ۲۵ میلیون تن در افغانستان صورت گرفته است، نمی تواند مشکل این طبقه را مرفوع سازد.
اداره “اوچا” به تازگی در صفحه تویترش نوشته که تنها در سه سال گذشته فیصدی افغان هایی که بر اساس برآورد، دچار فقر شدید در افغانستان هستند، از۴۷ درصد به ۹۷ درصد افزایش یافته است .
به اساس گزارش ها، سازمان ملل از شروع سال روان خورشیدی ۱۴۰۱، تا این دم، کم و بیش از یک میلیارد و ۶۴ میلیون دالر امریکایی به افغانستان کمک های بشر دوستانه صورت گرفته است، که با آن هم ۹۰ درصد نفوس افغانستان متکی به کمک های سازمان ملل متحد و سایر نهاد های بین المللی اند .
از سوی دیگر شماری زیادی از شهروندان افغان شکایت دارند و می گویند که کمک های که از سوی نهاد های ملی و بین المللی با این کشور صورت می گیرد به نیازمندان واقعی و مستحقین واقعی توزیع نمی شود.
ارقام سرسام آور کمک ها و افزایش فقر و گرسنگی:
با وجود این همه اعداد و ارقام درشت کمک با افغانستان، در اکثر شهر های بزرگ کشور در کنار جاده ها کودکان، زنان و مردان زیادی دست به گدایی دراز می کنند که در بین آنان افراد معلولی وجود دارد که سرپرست خانواده های خود اند.
پرسشی که در این میان اذهان عامه مردم را بخود مشغول ساخته، این است که باوجود این همه کمک های بشر دوستانه که از سالیان متمادی به این سو با افغانستان صورت می گیرد، چرا سطح فقر در کشور کاهش نمی یابد؟ آیا این کمک ها به مستحقین آن نمی رسد یا مشکلی دیگری در این میان وجود دارد؟ دکتور رحمت الله زاهد استاد پوهنتون خصوصی الفلاح در ننگرهار، در این رابطه میگوید:
“روند توزیع کمک ها عادلانه نیست چون این کمک ها به طوری کُلی به مستحقین آن توزیع نمی شود.” دکتور زاهد در این رابطه می افزاید که اکثر این کمک ها به آن عده اشخاص و افرادی که از وضعیت خوبی اقتصادی برخوردار اند توزیع می شوند و این خود باعث تداوم فقر و گرسنگی در کشور می گردد.
به قول دکتور زاهد کمک های مواد خوراکه و سایر کمک های که به خانواده های مستحق واقعی آن توزیع می شود بسنده تأمین معیشت زنده گی روزانه آنان نیست.
این استاد پوهنتون و کارشناس مسایل اجتماعی، در حالیکه از روند توزیع نهاد های خیریه و کمک رسان ابراز نا رضایتی می نماید ولی باز هم از این نهاد های کمک کننده تقاضا دارد تا در پهلوی مواد خوراکی، البسه زمستانی را نیز به مردم مستحق فراهم سازد.
افزایش کمک ها و عدم کاهش گدا ها:
دکتور زاهد در مورد اینکه چرا با وجود این همه کمک جامعه جهانی، شمار گدا ها در شهر ها و ولایات کشور کاهش نمی یاید می گوید که تعدادی زیادی از این گدا ها، گدایی برای شان به یک عادت و شغل تبدیل شده است، بعضی از آنها عاید زیادی از این راه پیدا گر هستند و تعداد اندکی هستند که از روی مجبوریت دست به گدایی زده اند.
همچنان عبدالجبار صافی یک آگاه دیگر مسایل اجتماعی در این مورد بدین باور است که از جمله کمک های بشر دوستانه که به مردم افغانستان توزیع می شوند تا حال تنها ده در صد آن به مستحقین و نیازمندان توزیع شده است و به قول آقای صافی، ۹۰ درصد باقیمانده این کمک ها به اشخاصی میرسد که از وضعیت اقتصادی خوبی برخوردار هستند.
او می افزاید که برخی زیادی از این کمک ها در شهر ها توزیع می شوند و مقداری کمی به ساحه های دور افتاده و ولسوالی های دور دست فرستاده می شود .
کمک های جهانی و راه رشد زیر بنایی:
برای این که میلیون ها دالر کمک های جهانی به افغانستان، از یک سو به مستحقین واقعی آن برسد و از سوی دیگر قسمتی از این کمک ها در راستای کار های زیر بنایی و اساسی چون ایجاد شغل و ایجاد فابریکه های تولیدی به مصرف برسد، به چه اقداماتی نیاز است؟
دکتور زاهد، آگاه مسایل اجتماعی و استاد پوهنتون الفلاح در ننگرهار، در این مورد به این باور است که :”جهانیان نمی خواهند تا افغانستان به پای خود بایستد، آنها به ما ماهی میدهند اما ماهی گیری را به ما یاد نمی دهند!”
به قول دکتور زاهد، دولت مجبور و مکلف تا سازمان ملل متحد و نهاد های کمک کننده را قانع سازد که برخی این پول های کمکی به افغانستان به نیازمندان کمک شود و متباقی آن در راستای ایجاد اشتغال زایی و ایجاد فابریکه های تولیدی به مصرف برسد.
به قول این استاد دانشگاه، اگر دولت اقدام به انجام دادن این کار کند، هم کمک ها به مستحقین میرسد و هم اقتصاد کشور با فعال شدن فاریکه ها رشد می کند .
از جانب دیگر عبدالجبار صافی، آگاه دیگر مسایل سیاسی و اجتماعی نیز در این مورد باور دارد که کمک های انجام شده جامعه جهانی و به خصوص سازمان ملل متحد به افغانستان، طی چند دهه اخیر برای این نبوده که زیر بناهای افغانستان دوباره اعمار شود یا اتباع افغانستان در ضمن آن مصروف کار شوند.
به قول این آگاه مسایل سیاسی:”این کمک های یک بار صرف، بنام کمک است یک مدتی جریان خواهد داشت و پس از آن متوقف خواهد شد، باید از این پول ها در کنار کمک به نیازمندان در کار های اساسی و زیر بنایی نیز مصرف شود.”
مصرف کمک ها در کار های اساسی و اشتغال زایی:
کمک های فعلی که با افغانستان صورت می گیرد، یک مقدار از آن اگر در راه ایجاد کار و شغل به مردم افغانستان مصرف شود باید یک مقدار آن برای آینده مردم این کشور نیز به مصرف برسد، اما این که چرا جامعه جهانی و کشور های کمک کننده در این راستا توجه نمی کنند؟ موضوعی است که در مورد آن نظریات متفاوت وجود دارد.
دکتور رحمت الله زاهد می گوید که کار اساسی این است تا این پول نقد یا کمک در بدل کار به مردم داده شود و به این طریق آن عده از افرادی که مستحق کمک ها هستند، تن به کار می دهند و در برابر کمک مواد غذایی، یا پول نقد کاری برای رفاه اجتماعی انجام خواهند داد.
این کارشناس مسایل اجتماعی باور دارد که آنعده از مردمی که تن به کار نمی دهند یقیناً که مستحق کمک نیستند یا به اصطلاح عامه مردم مفت خور هستند، پس بهتر است که کمک یا پول در بدل کار به مردم داده شود تا به این ترتیب حق به حقدار برسد . به باور دکتور زاهد: “جهانیان نمی خواهند تا افغانستان به پای خود ایستد و پیشرفت کند.”
همچنان خان جان الکوزی معاون اتاق صنعت و تجارت کشور و یکی از آگاهان معروف مسایل اقتصادی، باور دارد که این کمک ها در اوقات اضطراری با افغانستان صورت می گیرد و بیشتر شکل مؤقت را دارد نه دایمی.
آقای الکوزی می افزاید: “این کمک ها به شکل مؤقت است، نه به شکل دایمی و طبیعی است که این کمک ها به طور اساسی به نفع افغانستان نخواهد بود.”
این آگاه مسایل اقتصادی و بازرگانی هم باور دارد که فردی که در حالت بیکاری سر پرست یک خانواده است، برای یک ماه مشکل خانواده خود را با این کمک ها حل می کند اما بعد از یک ماه باز هم او احتیاج و محتاج است.
این آگاه مسایل اقتصادی و بازرگانی نیز از سازمان ملل متحد و کشور های کمک کننده می خواهد تا بخشی از این پولها را با سرمایه گذاری در بخش پروژه های بنیادی، انکشافی زراعتی، خدماتی، ساختمانی، فابریکه های تولیدی و غیره وقف کند تا زمینه کار برای جوانان و مردم افغانستان فراهم شود.
به همین گونه عبدالجبار صافی، کارشناس مسایل اجتماعی و سیاسی با تایید سخنان آقای الکوزی می افزاید که این کمک ها در زمان حاکمیت حامد کرزی و اشرف غنی نیز صورت می گرفت که همیشه جنبه مصرفی داشته، وکار های بنیادی با آن پول ها صورت نگرفته است.
وی نیز تأکید می کند که باید فیصدی بیشتر این پول ها در راستای ایجاد پروژه های انکشافی به مصرف برسد تا دست مان در آینده به دیگران دراز نباشد.
