گهیځ
نژدې دوه اونۍ وشوې چې پاکستاني لوري د ډیورند د استعماري کرښې په اوږدو کې د مسافرو او بار وړونکو موټرو د تګ رتګ مشهوره لار ” تورخم” د هر ډول تلو راتلو لپاره بنده کړې او د رسنیزو راپورونو له مخې د دروازې دواړو خواوو ته په سل ګونه عرادې باروړونکي موټر او مسافر چې یو شمېر یې ناروغان هم دي، د انتظار په حالت کې ورځې او شپې تېروې.
د تورخم سوداګریزه او د مسافرو د تلو راتلو لاره د پاکستاني ځواکونو له خوا د روان زېږدیز کال د فبرورۍ په ۲مه نېټه وتړله او ادعا یې وکړه چې افغان لوری په ممنوعه سیمه کې مورچې جوړوي، پداسې حال کې چې افغان ځواکونو په خپله خوا کې پوسته جوړوله او د منل شویو اصولو له مخې د دروازې تړل یو بې جوازه او یو اړخیز اقدام دی.
بل اړخ ته د دې کشالې تر اوږدیدو وروسته د مارچ په نهمه نېټه په تورخم کې د دواړو لوریو د غیر رسمي استازو تر منځ خبرې اترې هم وشوې چې په یاده جرګه کې د دواړو خواوو قومي مشران، سوداګر، دیني عالمان، د سوداګرۍ او صنعتونو د خونو چارواکو او ټرانسپورټرانو ګډون کړی وو.
ځایي مشرانو او د دغه جرګې ګډونوالو رسنیو ته ویلي چې د دوی له هڅو سره سره اسلام آباد د دروازې خلاصولو ته راضي نشول، خو یادې جرګې پرېکړه وکړه چې د دواړو خواوو مشران به هڅه کوي چې وضعیت ډېر ژر معمول ته راولي.
د راپورونو له مخې د دواړو خواوو قومي مشران په دې سره سلا شول چې په تورخم کې دې اوربند عملي شي د تورخم دروازه دې خلاصه کړل شي او د ډیورند استعماري کرښې په صفري نقطه کې دې د نویو پوستو او تأسیساتو جوړولو کار ودرول شي.
اوس که څه هم یادې شوې پرېکړې د ډیورند کرښې دواړو خواوته د پرتو قومونو د سپین ږیریو او قومي مشرانو کړې خو داسې ښکاري چې لا هم دا وړاندیزونه او منځګړیتوب د اسلام آباد پوځي او ملکي چارواکیو د منلو وړ ندي.
تر دې وړاندې هم کله چې په همدې تړاو د افغانستان حکومت سیمه ییز چارواکي لکه د ننګرهار د والي مرستیال یا نور سیمه ییز مامورین له پاکستاني لوري سره د دې دروازې د خلاصون او د کرښې دواړو غاړو ته د ګیر پاتې سوداګرو او مسافرو د ستونزو د حل په موخه، ناست دي، پاکستاني لوري د ناڅرګندو غوښتنو او نا څرګندو توقعاتو تر اغېز لاندې د خلکو او سوداګرو پر مخ د دې دروازې له خلاصولو ډډه کړې او دې کړکیچن وضعیت ته یې همداسې دوام ورکړی دی.
طبیعي ده چې دا د پاکستان لومړی ځل ندی چې له افغانستان سره د اړیکو، سوداګرۍ او تلو راتلو په لار کې داسې بهانه کاروي، اوس پداسې حال کې چې د اسلام آباد واکمن په کور د ننه له هرې خوا داسې ستونزو او وسله وال اخ و ډب سره مخ دي، دا هم نشي زغملای چې د افغانستان چارواکي دي پر دوی باندې له هر ډول تکیې پرته په خپل سر له نورو هېوادو سره اړیکې ولري او په تېره بیا د سوداګرۍ او بازار په برخه کې دې له نورو هېوادو سره راکړه ورکړه وکړي.
دا هم باید هېر نکړو چې د تورخم دروازه که د مسافرو د تلو راتلو لپاره مهمه ده نو په هماغه اندازه د دواړو هېوادو تر منځ د سوداګرۍ لپاره هم مهمه او اغېز ناکه ده، خو د دې سره سره د چارو د کارپوهانو له نظره څومره چې د دوه اړخیزه سوداګرۍ لپاره تورخم دروازه مهمه ده، هغومره زیاتې ستونزې هم لري او دا د اسلام آباد چارواکي دي چې پدې لار کې ستونزې او خنډونه جوړوي او دا تر ډېره بریده د تورخم د دروازې د تړلو په څېر د پاکستاني چارواکو یو قصدي او عمدي حرکت دی چې غواړي هم خپل سوداګر او هم افغان سوداګر وځوروي او ورته ستونزې جوړې کړي تر څو د تجارت او سوداګرۍ په ډګر کې هم د دوی د ناروا غوښتنو منلو ته تیار شي.
دا اوس او د دې اونۍ په سر کې هم چې د استعماري کرښې د دواړو لوریو قبایلي مشران او د لاریو چلوونکي سره را ټول شوي وو او د دې ستونزې د هوارۍ په موخه یې سره جرګه وکړه، غوښتنې یې له همدې کبله و نه منل شولې چې یوې خواته اسلام آباد د دروازې له یو اړخیز تړلو څخه ځان ته سیاسي موخې لري او بل اړخ ته هم له نورو هېوادو په تېره بیا د منځنۍ آسیا له هېوادو سره د افغانستان د اوسني حکومت مخ په پراخیدو سوداګریزې اړیکې او راکړه ورکړه، دوی ته د زغملو نده. له همدې امله ده چې پدې ډول اقداماتو سره غواړي د افغانستان پر واکمنو فشار راوړي تر څو نه یوازې په سیاسي میدان کې، بلکې په سوداګریز ډګر کې هم دوی ته سر ښکته کړي او هغه څه عملي کړي چې اسلام آباد یې غواړي، خو د زوال سره مخ د اسلام آباد واکمنۍ دا خوب محاله دی که رښتیا شي. والسلام
ـــــــــــــــــــــــ
د نورو تبصرو او خبرونو لپاره زموږ له ټلیګرام، ویب سایټ او د فېسبوک پاڼې له خبري چینلونو سره ملګري شئ⬇️
Telegram:
https://t.me/+Vy9GsPl90MY3NjVl
Web:
FB page:
https://www.facebook.com/Gaheez-News-گهیځ-نیوز-۱۰۵۷۷۲۲۹۹۲۸۴۹۰۳/